Dit blog gaat over oude borduurpatronen uit de 19e eeuw.
Met name de hand ingekleurde patronen en borduurpatronen die als bijlages bij de 19e eeuwse handwerktijdschriften verschenen. Maar ook kleine leporello gevouwen boekjes met alfabetjes en verschillende motiefjes zullen de revue passeren. Ik hoop dat je geïnteresseerd raakt en regelmatig kijkt. Ik wens je veel plezier!

dinsdag 20 oktober 2015

Mooi ingekleurd


Niet alle hand ingekleurde borduurpatronen zijn "mooi" bewaard gebleven. De meesten hebben gebruikssporen: vlekken, scheurtjes, sleetse plekken, verkleuringen en zijn soms een paar keer gevouwen geweest. Dat is logisch, want ze werden vaak bij het borduurwerk in naaikistjes bewaard.
Dit kleine borduurpatroon (10,5 bij 10,5 cm) dat staat op een vel dun karton van bijna A4 formaat is wel goed bewaard gebleven! Het dunne karton is wat gevlekt, maar dat is niet goed te zien op de foto. De vlekken zijn lichtgeel van kleur en ik noem deze vlekken "verblekingen". Het lijkt wel of er iemand bleekwater op heeft gesprenkeld. Het zou kunnen dat nog niet ingekleurde rasters langere tijd in de drukkerij bleven liggen en misschien met de chemische producten die gebruikt werden in aanraking kwamen.

Het ingekleurde gedeelte is echter heel mooi gebleven. Het raster is een koper of staalgravure en is zorgvuldig ingekleurd en de kleuren zijn helder en vol. De voorstelling heeft blauwe viooltjes als onderwerp en ze zijn door bladeren en krullerige guirlandes met elkaar verbonden. De kleuren zijn prachtig, niet beschadigd of sleets en het patroon is goed na te borduren. Waarschijnlijk is  het een tapisseriepatroon en de achtergrond zou bijvoorbeeld met zwart geborduurd kunnen worden.


Hertz & Wegener No 17.723

Het borduurpatroon is gemaakt door de uitgever Hertz & Wegener uit Berlijn.
Het patroonnummer is no 17.723. Ik heb ook no 17.627 in mijn collectie en dat is een soortgelijk ontwerp, maar dan met andere bloemen.
A. Hertz is koopman en is sinds 1828 verbonden met C.F.W. Wegener, die als boekhandelaar in de woninggids van Berlijn staat. Vanaf 1828 gaan zij samen als kooplieden in de Breitestrasse 5 als "Seidenhändler" verder. In de loop van de jaren daarna gebruiken ze verschillende benamingen voor hun zaak, breiden hun werkzaamheden uit en verhuizen zij diverse keren. Omdat zij hun adres niet onder de borduurpatronen hebben gezet is de precieze datering van de talloze borduurpatronen die ze hebben geproduceerd niet exact mogelijk, dus dateren wij ze voor het gemak tussen 1828 en 1888, dat is de datering die ook Heidi Müller in haar publicatie gebruikt heeft.

In de familie van Hertz komen verschillende kleurders voor en waarschijnlijk is van die kennis in de uitgeverij geprofiteerd. Het bedrijf groeit uit tot een toonaangevend bedrijf in borduurpatronen, gecombineerd met een zijden, wollen garens, canvas en tapisserie warenwinkel.
Ook de export staat bij hen hoog in het vaandel. Van de borduurpatronen van Herz & Wegener kan ik vertellen dat ik er zo'n 275 heb bestudeerd. De onderwerpen op de patronen zijn talloos en de inkleuringen zijn van goede tot zeer goede kwaliteit. Waarschijnlijk zijn voor veel borduurontwerpen kunstenaars ingezet, zoals heel gebruikelijk in die tijd en hadden ze goed opgeleide inkleurders in dienst.
Hertz & Wegener volgden net als een aantal andere grotere uitgevers de "mode" in borduurpatronen op de voet. Wat mij opvalt is dat deze uitgever zeer langdurig gebruik is blijven maken van rasters die door middel van koper of staalplaten werden gedrukt en dat hij niet zoals Heinrich Kühn al in een vroeg stadium deed, overgegaan is op het drukken van rasters door middel van steendruk.
Tot 1932 zijn Hertz & Wegener in de woninggids te vinden. Of daarna het bedrijf nog bestaan heeft is niet bekend.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten